Emeklilikte Yaşlı ( EYT )’nin bu hafta TBMM Başkanlığı’na sunulması bekleniyor. EYT tasarısıyla eş zamanlı olarak vergi ve prim borçlarının yapılandırılmasına ilişkin yasa tasarısı da TBMM’ye sunulacak.
EYT kanunu Yürürlükten sonra 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar ve yaş grubu dışındaki şartları taşıyanlar emeklilik başvurusunda bulunabileceklerdir. Ancak bu kişilerin aylık alabilmeleri için kendi sigortaları nedeniyle prim ve prim borçlarının bulunmaması gerekmektedir.
Hem mevcut prim borcu bulunan hem de geçmişte ödeyemediği prim borcu nedeniyle ara verilen sigortalılık sürelerini yeniden canlandırmak isteyen Bağ-Kur’lu EYT’lilerin imdadına beklenen yeniden yapılanma yasasının yetişeceği tahmin ediliyor.
Emeklilikte dikkate alınmaz
2008, 2015, 2018, 2020 ve 2021 yıllarında çıkarılan kanunlarla prim borçlarını ödeyemeyen BAĞ-KUR üyelerinin prim borçları silindi. Öte yandan sigortalılık süreleri durduruldu. 2021 yılındaki son yapılanma yasası ile BAĞ-KUR üyelerine 30 Nisan 2021 tarihinden önce prim borçlarını ödemeleri için dört aylık süre verildi. Bu süre içinde ödemeyenlerin borçları silinirken, sigortalılık süreleri de silindi. askıya alındı. Askıya alınan sigortalılık süreleri emeklilikte dikkate alınmaz.
Habertürk’ün haberine göre ; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre durdurulan sigortalılık süreleri, süreye bakılmaksızın cari taban fiyat üzerinden prim ödenerek canlandırılır (canlandırılır). Bir günlük süreyi canlandırmak için 1 günlük taban fiyatın en az yüzde 34,5’i oranında prim ödeniyor. 2023 yılında bir günlük diriliş için 115,09 TL prim ödenmesi gerekmektedir. Örneğin geçmişte rastgele bir dönemde prim günleri 36 ay (1080 gün) silinen bir BAĞ-KUR üyesi, yenileme başvurusu yaptığında normalde 124 bin lira (1.080 gün X 115,09 TL) ödemek zorundadır.
Yenileme maliyeti düşecek
yeni yapılandırma yasası teklifi Kredinin detayları şu anda netlik kazanmadı ancak prim borçlarına ilişkin temerrüt faizi ve gecikme cezaları önceki kanunlarda silinmişti. Bunun yerine yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) dikkate alınarak enflasyon farkı uygulanmıştır. Anaparanın tamamı ve enflasyon farkının sadece yüzde 10’u ödemeyi peşin yapanlardan alındı. Enflasyon farkının kalan yüzde 90’ı siliniyor.
Böylece yenileme maliyeti, mevcut taban fiyat üzerinden prim ödemeye kıyasla büyük ölçüde azaltıldı. Yeni yapılanma kanunu ile birebir başvuru yapılacak. Peşin ödeyenlerden enflasyon farkının sadece yüzde 10’u alınacak. Bu formda, restorasyon maliyeti önemli ölçüde azalacaktır. Borç ne kadar eskiyse, avantaj o kadar büyük olacaktır.
Kredi imkanı sağlanacak
Sosyal Güvenlik Kurumu, yeniden yapılandırma kanunları kapsamındaki prim borçlarını ödemeleri halinde emekli maaşına hak kazananlar için bankalarla kredi anlaşması yapar. Bankalar verdikleri kredileri emekli maaşından yapılan kesinti ile tahsil etmektedir.
Canlanma süreci ile eksik prim günlerini tamamlayarak emekliliğe hak kazanan BAĞ-KUR üyeleri, SGK’nın anlaşmalı olduğu bankalardan kredi kullanarak ödeme yapabilecek.
Ölen Bağ-Kur’luların yakınları ne yapacak?
Ölen Bağ-Kur üyelerinin gerçek eşleri ve çocukları da diriliş hakkından yararlanabilir. Prim borcu nedeniyle ara verilen sigortalılık sürelerini diriltmek için yeniden yapılandırma kanunu kapsamında aynı şekilde diriltme başvurusunda bulunabilecekler.
Hepsini ‘geri yükleme’ gerekiyor
Askerlik veya analık borcunda sadece eksik günleri tamamlama şeklinde borçlanma yapılabilir. Örneğin 18 aylık askerliğin eksik günü sadece 30 gün ise askerlik süresinin 30 gününün ödünç alınması yeterlidir.
Öte yandan, prim borcu nedeniyle sigortalılık süresi durdurulan BAĞ-KUR üyeleri, eksik gün sayısı az da olsa askıya alınan sigortalılık süresini yeniden canlandırmak istiyorlarsa, sürenin tamamı için prim ödemek zorundadırlar.
Prim borcu olanlara aylık ödeme yapılmayacaktır.
EYT yasası çıktıktan sonra emeklilik dilekçesi veren BAĞ-KUR’lu EYT’liler ile dilekçeyi verdikleri tarihin prestiji ile prim ödeme zorunluluğu bulunan ve prim borcu bulunanlara ödeme yapana kadar aylık bağlanmayacak. borç. Bu kişilerin emeklilik dilekçeleri, borcu ödedikleri tarihte geçerli sayılacak ve borcun ödendiği tarihi takip eden ay başından itibaren emekli maaşı başlayacak.
Son yapılanma yasası ile 30 Nisan 2021 tarihinden önce prim borçlarını ödemeyen BAĞ-KUR üyelerinin sigortalılık süreleri donduruldu. EYT’li BAĞ-KUR üyelerinin toplam prim gün sayısı 9000’den fazla olsa dahi 30 Nisan 2021 tarihinden sonra emekli maaşı alabilmeleri için prim borcunun olmaması gerekmektedir.
Emeklilik dilekçesi verildiği tarihte prim borcu bulunmamakla birlikte, emekli aylığı sürecinde bir önceki dönemin brüt asgari fiyatının (20.016 TL) iki katına kadar prim borcu olduğu tespit edilenlerin dilekçeleri geçerli sayılacak ve takip eden ayın başından itibaren aylıkları bağlanır. Hesaplanan prim borçları her ay emekli maaşından 1/3 oranında kesilerek tahsil edilecektir.
